मुटु मानव शरिरको सबैभन्दा जटिल प्रकृतिको अङ्ग हो । हाम्रो छातिभित्र धड्किरहने यो सानो अङ्गले हाम्रो पैतलादेखि शिरसम्म प्रभाव पार्दछ । पछिल्लो समय हाम्रो जीवनशैलीको कारण र यसको परिवर्तनसँगै मुटुरोग मानव मृत्युको पहिलो कारण बन्दै आएको छ ।

शहरीकरणका कारण बढ्दो अस्वस्थ वातावरणकाले सृजना गरेको हाम्रो अस्वस्थ जीवनशैलीका कारण पुरुष र महिला दुबैमा हृदघातको समस्या बढ्दो छ । पहिले यो समस्या ४० वर्ष भन्दा माथीका मानिसहरुमा देखिन्थ्यो भने अहिले ४० वर्षभन्दा तलका युवावर्गमा पनि देखिन थालेको छ ।

पछिल्लो समय युवायुवतीमा धूम्रपान, मद्यपान, मोटोपन, शारीरिक व्यायामको कमी लगायत अस्वस्थ जीवनशैली बढ्दै गएका कारण हृदयाघातको जोखिम बढ्दै गएको देखिन्छ।मुटुका नलीमा बोसोजन्य पदार्थ कोलेस्टेरोल जम्दै जाँदा नली खुम्चिँदै जाने भएकाले मुटुको नली साँघुरो भई बन्द हुन्छ । जसले मुटुमा रगत र अक्सिजन नपुगी हृदयाघात हुन्छ । हृदयाघात भनेको पनि कुनै कारणवश मुटुले पाउनुपर्ने रगत र अक्सिजन नपाएर मुटुले काम गर्न नसक्ने स्थिति हो ।

अरु समयको तुलनामा जाडो मौसममा हृदयघातको खतरा बढेर आउछ । चिसो बढदै जाँदा बाह्य वातावरणका कारण मुटुका बिरामीहरु बढि जोखिममा हुन्छन् । हरेकपटक दुई डिग्री बाह्य वातावरणको तापक्रमको झर्दा दुई सय जति मानिसहरु हृदयघातको जोखिममा पर्ने तथ्य एक अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ ।

चिसो मौसममा धमनी खुम्चने भएकाले प्रयाप्त मात्रामा मुटुमा अक्सिजन र तापक्रमको कमी मुटुमा पर्न गई मानिसलाई बढि हृदघात हुन्छ । यो अवस्थामा शरिरको तापक्रलाई सन्तुलन राख्न मुटुले अझ बढि काम गर्नु पर्ने हुन्छ । जसले गर्दा हृदयघातको सम्भावना बढि हुन्छ ।  त्यसैले जाडोमा हृदयघातबाट बढ्नलाई यस्ता कुरामा ध्यान दिनुस् ।

१।बिहान ५ बजेदेखि ६ बजेभित्र उठ्नुस् । हामीलाई जाडोमा विछौना छोड्न गार्हो हुन्छ तर बिहान जति सबेरै उठ्यो हाम्रो मन त्यति नै फ्रेस र चङ्गा हुन्छ ।

२।व्यवस्थित सुत्ने र उठ्ने बानीको विकास गराउनुस् । निन्द्रा लाग्दैन भनेर ढिला समयसम्म नबस्नुस् । निन्द्रा नपुगेमा मुटु रोगहरु बढ्दै जान्छन् । त्यसैले राती १० बजेदेखि ११ बजेभित्र सुत्नुस् ।

३।विहान उठेर नियमित रुपमा एक घण्टा जति व्यायाम गर्ने बानीको विकास गर्नुस् । मुटुरोग नियन्त्रण गर्ने सबैभन्दा उत्तम कदम हो ।

४।व्यायाम सकिसकेपछि ३० मिनेटजति आफूले दिनभरी गर्ने कार्य योजना बननउनुस् जसले तपाईको दिनभरीको कामलाई व्यवस्थित गराउछ ।

५।चुरोट ,रक्सी,सुर्ती जस्ता चीजहरु मुटुरोगको सबैभन्दा ठूला शत्रु हुन् त्यसैले यस्ता चीजहरु सेवन गर्ने बानी हटाउनुस् ।

६।आफूले नसक्ने कामको बोझ नलिनुस् किनकी अत्यधिक कार्यबोझले नै निम्त्याउँछ रक्तचाप र हृदयघात जस्ता रोगहरु ।

७।हिजो र भोलिका हुने कुरालाई लिएर आजको काममा बाधा पुग्ने काम नगर्नुस ।

८।किताबबाट ज्ञानमात्र होइन सुस्ख–सन्तुष्टि पनि प्राप्त हुन्छ त्यसैले किताब पढ्ने बानीको विकास गराउनुस् ।

९।हाफूले गर्ने कुनै काम तथा क्रियाकलापले अरुलाई प्रभाव पारिरहेको छ भने त्यसलाई रोक्नुस् ।।

१०।वर्षमा एकपटक आफ्नो परिवारसँग कुनै नयाँ ठाउँमा पनि घुम्न जानुस । संगीत मानव जीवनलाई फ्रेस मात्र नभएर निरोगी पनि बनाउँछ त्यर्सले नियमित रुपमा संगीत पनि सुन्नुस् ।